Nog geen oplossing stilliggen bouwprojecten door stikstof

Voor kleinere bouwprojecten die stilliggen vanwege stikstofregels is er nog geen oplossing. Wetenschappers van TNO en de UVA zochten op verzoek van de provincies naar een ondergrens waaronder geen stikstofvergunning nodig is. Die is niet gevonden en daarvoor is mogelijk nog maanden of jaren onderzoek nodig.

Op dit moment is voor vrijwel elk project in woningbouw, agrarische sector of wegenbouw een stikstofvergunning nodig. De ondergrens voor stikstofneerslag ligt op 0,005 mol per hectare per jaar; dat komt neer op minder dan een halve gram. Wie meer produceert, moet een vergunning aanvragen en daardoor lopen projecten vertraging op.

Die minimale norm is vooral gekozen omdat computermodellen met het getal 0 niet uit de voeten kunnen, maar van een duidelijke wetenschappelijke onderbouwing voor 0,005 mol is geen sprake, schrijven de onderzoekers. In de praktijk betekent het dat ook bij kleine nieuwbouwprojecten al snel sprake is van overschrijding. Hierdoor komen vaak projecten stil te liggen.

Als de ondergrens omhooggaat, kunnen vooral kleinere bouwprojecten weer doorgang vinden. Vorige kabinetten bogen zich hier al over en de coalitiepartijen in het kabinet-Schoof zetten het streven naar verlaging van de ondergrens in het hoofdlijnenakkoord.

Neerslag stikstof moeilijk vast te stellen

De onderzoekers van TNO en UVA hebben de ondergrens bekeken. Ze bogen zich over de vraag vanaf welke waarde niet meer is vast te stellen of een project stikstofneerslag veroorzaakt in een natuurgebied. Daarop is nog geen duidelijk antwoord te geven, stellen ze.

Hiervoor moet duidelijk worden hoe stikstof zich in de lucht gedraagt en daarvoor is minstens vijf jaar veldonderzoek nodig. Het is daarom beter om naar andere aspecten te kijken, zoals hoeveel impact de totale hoeveelheid stikstof heeft op de natuur, zeggen de onderzoekers.

De Britse hoogleraar Arthur Petersen, die in een klankbordgroep zit die betrokken is bij het onderzoek, stelt dat een nieuwe grens in potentie binnen een paar maanden is vastgesteld. Hij geeft aan dat verleggen van de grens naar 1 mol per hectare een veilige keuze zou zijn. Daardoor kan een groot deel van woningbouw- en wegenprojecten weer doorgang vinden.

Invloed rechtbank

Wel is het de vraag hoe de rechter omgaat met een hogere ondergrens. In 2019 bepaalde de Raad van State dat veehouders ten onrechte een natuurvergunning hadden gekregen om uit te breiden. Dat had direct gevolgen voor deze zogeheten PAS-melders, maar ook voor diverse nieuwbouwprojecten.

De rechtbank heeft al eerder aangegeven in door milieuorganisaties aangespannen zaken, dat de overheid meer moet doen om stikstofuitstoot tegen te gaan. Het is niet uit te sluiten dat door verhoging van de ondergrens de totale uitstoot toch weer te hoog wordt en daardoor het land verder op slot raakt, schrijft De Volkskrant.

Overigens is Nederland een van de weinige landen met zo’n lage ondergrens voor stikstofdepositie. Zo ligt in Duitsland de ondergrens voor stikstofneerslag ongeveer 4.000 keer hoger dan in Nederland.