‘Bouw kamers voor studenten en schaf toeslag studio’s af’

De jaarlijkse run op studentenkamers is weer begonnen. Terugkerend probleem is het kamertekort. Daarbij komt dat de verkeerde studentenwoningen worden gefinancierd, zegt Platform 31.

Al ruim twintig jaar worden er vooral studentenstudio’s gebouwd, terwijl studenten juist liever op een kamer willen. De oorzaak is een perverse systeemprikkel: de huurtoeslag voor studentenstudio’s.

Voor zelfstandige woonruimten zoals studio’s kunnen studenten huurtoeslag aanvragen, en voor onzelfstandige woonruimten als studentenkamers niet. Daardoor komt de businesscase voor de verhuurders van studio’s wel uit, en die van kamerverhuurders niet.

De maximaal toegestane huurprijzen zijn daarvoor te laag; ook in het nieuwe per 1 juli aangepaste woningwaarderingssysteem voor onzelfstandige woningen (WWSO). Dat berekende Platform31, kennis- en netwerkorganisatie op het gebied van wonen en ruimte.

Het huisvesten van studenten in studio’s via de huurtoeslag kost de maatschappij veel geld. Platform31 schat dat het gaat om ruim € 630 miljoen per jaar – gemiddeld € 3.300 aan huurtoeslag per jaar per studio, en dat vijftig jaar lang.

Eenzaam

Ander nadeel is dat studenten in studio’s eenzamer zijn dan op kamers in studentenhuizen. Kamers met gedeelde voorzieningen verbeteren hun welzijn, zegt ook het Landelijk Platform Studentenhuisvesting. Dit platform is een lobby begonnen voor de bouw van meer kamers. In juli boden studentenorganisaties en -huisvesters aan de Tweede Kamer een petitie aan.

Uit een analyse van onderzoeksbureau ABF Research voor de zomer bleek al dat nu, zonder huurtoeslag voor kamers met gedeelde voorzieningen, amper de helft van de bachelorstudenten voor een kamer kiest. Als er huurtoeslag voor studentenkamers komt, dan zou dit aandeel fors toenemen naar 67%.

Drie mogelijke oplossingen

Platform31 ziet drie mogelijke oplossingen voor het probleem: de eerste is huurtoeslag voor studentenstudio’s én -kamers. Dit is een dure oplossing, omdat de uitgaven fors oplopen.

De tweede variant is de introductie van een woontoeslag voor alle uitwonende studenten, in combinatie met het afschaffen van huurtoeslag voor studenten. Dit is een kosten-neutrale oplossing. Het betekent feitelijk een verhoging van de basisbeurs voor alle uitwonende studenten, die in theorie zelf kunnen kiezen hoe ze het liefste wonen.

Objectsubsidie voor bouw kamers

Platform31 verkende in juli 2024 een derde mogelijke oplossing, die het de voorkeur geeft: een eenmalige objectsubsidie voor de bouw van studentenkamers, gecombineerd met een verlaging en (op termijn) afbouw van de huurtoeslag voor studentenstudio’s.

Hoewel de eenmalige investering kosten aanvankelijk hoog zal zijn, zal deze objectsubsidie zichzelf terugverdienen: er hoeft geen jaarlijkse huurtoeslag meer te worden uitgekeerd. En er wordt huisvesting gebouwd waar behoefte aan is.