Achterblijvers duurzame woningmarkt: lage labels en starters

Hoewel de verduurzaming van de woningmarkt voortgang boekt, blijven huizen met lage energielabels en starters met weinig financiële slagkracht achter.  Dat blijkt uit recente rapportages van ABN AMRO en onderzoek in opdracht van a.s.r.

De Nederlandse woningmarkt lijkt de Europese energie-efficiëntiedoelstellingen voor 2030 te halen. ABN AMRO verwacht in haar nieuwste Woningmarktmonitor dat het gemiddelde energieverbruik van woningen in 2030 met bijna 18% is gedaald ten opzichte van 2020. Daarmee zou Nederland voldoen aan de aangescherpte eisen uit de Europese richtlijn energieprestatie van gebouwen (EPBD).

Toch waarschuwt de bank dat met name woningen met energielabel F of G achterblijven. “Deze woningen zijn vaak technisch complex of economisch onaantrekkelijk om te verduurzamen, vooral voor eigenaren met een lager inkomen,” zegt Mike Langen, senior econoom Woningmarkt bij ABN AMRO. “Het deel van de woningvoorraad met de slechtste energielabels dreigt achterop te raken, wat het behalen van alle EU-doelstellingen kan bemoeilijken.”

Starters missen middelen en kennis

Een kwetsbare groep op de woningmarkt zijn starters. Zij zien zeker het belang van verduurzaming: 1 op de 5 noemt het een belangrijke factor bij de aankoop van een woning. Maar ze beschikken vaak niet over de middelen om die ambities waar te maken. Uit onderzoek van a.s.r. onder 1.355 Nederlanders blijkt dat 66% van de starters minder dan € 50.000 spaargeld heeft. Bijna de helft zelfs minder dan € 25.000.

Daarnaast ontbreekt het vaak aan kennis over financieringsmogelijkheden. “Bijna een kwart van de starters weet niet dat het mogelijk is om extra te lenen voor verduurzaming,” aldus het onderzoek. Ook is er weinig bekendheid met lange looptijden van hypotheken, die juist financiële ruimte kunnen creëren. Matthijs Hofstede, directeur hypotheken bij a.s.r., licht toe: “Wat veel jonge woningkopers niet weten, is dat een hypotheek met een looptijd van 40 jaar ook tot de mogelijkheden behoort. De maandlasten zijn dan lager, waardoor ruimte ontstaat voor investeringen in verduurzaming.”

Ook overheidsbeleid heeft obstakels

Zowel voor starters als voor eigenaren van slecht presterende woningen zijn de drempels voor verduurzaming aanzienlijk. Voor de eerste groep ligt het probleem in financiering en kennis. Voor huiseigenaren met een laag energielabel telt vooral de technische haalbaarheid en betaalbaarheid. Daar komt bij dat recente beleidswijzigingen het tempo van verduurzaming kunnen remmen. Zo zijn de plannen voor verplichte hybride warmtepompen vanaf 2026 geschrapt en wordt de salderingsregeling voor zonnepanelen in 2027 beëindigd.

Volgens ABN AMRO blijft uitbreiding van warmtenetten een belangrijke pijler van het nationale beleid, maar ook daar liggen obstakels. “De hoge aansluitkosten vormen een drempel, waardoor aanvullende maatregelen zoals subsidies en prijsplafonds worden onderzocht,” aldus de bank.

Kansen in gerichte ondersteuning en advisering

De sleutel ligt volgens beide partijen in gerichte ondersteuning van achterblijvende doelgroepen. “Gerichte renovatie kan niet alleen bijdragen aan de klimaatdoelen, maar ook de maandelijkse energielasten van woningeigenaren sterk terugdringen,” zegt Mike Langen van ABN AMRO. Matthijs Hofstede van a.s.r. onderstreept het belang van goede voorlichting aan starters: “Door gebruik te maken van extra leenruimte kunnen starters hun woning verduurzamen. Zo wordt ook een woning met een lager energielabel aantrekkelijker.”

Voor vastgoedprofessionals betekent dit dat er niet alleen kansen liggen in nieuwbouw en grote renovatieprojecten, maar juist ook in advisering en begeleiding van starters en particuliere eigenaren met oudere woningen. De huidige woningmarkt kent naast verduurzaming vooral de uitdaging van krapte. Als het aan de kiezer ligt, dan staan de aankomende Tweede Kamerverkiezingen vooral in het teken van de woningmarkt, blijkt uit onderzoek van een panel van RTL Nieuws.